Din ve eğitim olmak üzere farklı iki içerikten oluşan din eğitimi, din boyutu ile teoride bir ilahiyat disiplini olarak; eğitim boyutu ile özelde eğitim, genelde sosyal bilim disiplini olarak düşünülebilmektedir. Farklı çalışma alanlarını ilgilendiren konu alanına sahip din eğitiminin bu çok içerikli boyutu, hangi bilimler kategorisinde yer alması gerektiği hususunda tartışmalara konu olmaktadır. Ancak ülkemizde din eğitiminin bilimler arasındaki yeri meselesi müstakil bir çalışmada ele alınıp henüz yeterince tartışılabilmiş ve bu konuda farklı yaklaşımlar geliştirilebilmiş değildir. Bilimsel disiplinler arasında yerini alan din eğitiminin üzerinde durulması gereken öncelikli meselelerinden biri hangi bilimler kategorisinde yer alması gerektiğinin belirlenmesidir. Yapılan araştırmalarda, Batıda uzun yıllar önce başlayan tartışmalar neticesinde çeşitli yaklaşımların ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Batılı bir din eğitim bilimci ve din eğitimcisi olan James Michael Lee bu yaklaşımları; teolojik yaklaşım ve sosyal bilim yaklaşımı olmak üzere iki başlık altında toplamaktadır. Teolojik yaklaşım, din eğitiminin teolojik (ilahiyat) bir disiplin olduğunu, dolayısıyla tüm normlarını ve uygulamalarını teolojiden elde etmesi gerektiğini iddia ederken; Lee’nin teolojik yaklaşım eleştirisi üzerine inşa ettiği sosyal bilim yaklaşımı, din eğitimini, öğretme-öğrenme edimine dair bilimsel verilere dayalı teorik ve pratik bir çalışma alanı olarak tanımlamakta, amacı hayat tarzı davranışlarını kolaylaştırmak olan din eğitimini bir öğretme biçimi olarak görmekte, dolayısıyla din eğitimi için uygun bir makro teorinin bilişsel bir bilim olan teoloji, değil sosyal bilim olduğunu ileri sürmektedir. Lee’nin din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımı çerçevesinde din eğitimi biliminin bilimler arasındaki yeri problemini tartışmaya açmayı ve bu önemli probleme cevap aramayı, bu suretle din eğitim alanına bir katkı sunmayı hedefleyen bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde, Lee’nin din öğretim yaklaşımına dair görüşlerinin şekillenmesinde derin bir etkiye sahip kişisel yaşamı ele alınmıştır. Bu amaçla Lee’nin doğduğu şehir, dine ilişkin tutum ve davranışlarının şekillendiği aile ortamı, entelektüel bakış açısının zenginleşmesine katkı sağlayan öğrenim hayatı, yaptığı akademik çalışmalar ve din eğitim alanına katkıları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımını doğru anlayabilmek için Lee’nin yaklaşımında yer alan öğrenme, davranış, öğretim, din, iman, din öğretimi gibi temel kavramlar ile din öğretiminin mahiyeti, odak noktaları ve içeriği ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, teolojik yaklaşımdan sosyal bilim yaklaşımına uzanan süreçte Hristiyan din eğitimi, din eğitiminin teoloji ile ilişkisi ve din öğretiminde makro teorik yaklaşım olarak sosyal bilim ve sosyal bilimin mahiyeti ve metodolojisi, Lee perspektifinden din öğretiminin neden sosyal bilim kategorisinde yer alması gerektiği hususları incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca Lee’nin neden sosyal bilim yaklaşımını teolojik yaklaşıma tercih ettiğini saptamak için teolojik yaklaşımın din eğitiminin teoloji biliminin bir disiplini olduğu iddiasına ilişkin temel argümanları, teolojinin mahiyeti ve metodolojisi de ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, sosyal bilim temelli din öğretimi ve teolojik din eğitiminin öğretim süreci ve bu süreçte mevcut temel değişkenlerin rolü ile ilgili yaklaşım farklılıklarını ortaya koymak, bir başka deyişle Lee’nin teolojik yaklaşıma yönelik eleştirilerini daha somut bir şekilde tespit etmek amacıyla din öğretiminde teori-pratik ilişkisi, sosyal bilimden ve teolojik bilimden neşet eden din eğitim/öğretim teorileri ve Lee perspektifinden bu teorilerin din öğretim faaliyetine uygun olup olmadığı incelenmiştir. Beşinci bölümde, din öğretiminde sosyal bilim yaklaşımına yöneltilen eleştiriler üzerinde durulmuştur. Ortaya çıktığı ilk günden itibaren hararetli tartışmalara konu olan sosyal bilim yaklaşımına yöneltilen eleştiriler ve Lee’nin bu eleştirilere verdiği cevaplar da incelenmek suretiyle yaklaşımın sınırlılıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmanın yürütülmesinde emeği geçen kişi ve kurumlara, özellikle; “2214/A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Burs Programı” ile bir yıl boyunca Boston College School of Theology and Ministry (STM)’de misafir araştırmacı olarak çalışmamı maddi olarak destekleyen TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB)’na; Amerika’da bana ev sahipliği yapan STM ailesine, bilhassa konukseverlikleri, nezaketleri ve istediğim her kaynağa anında ulaşmam konusunda gösterdikleri gayret için Boston College Theology and Ministry Library ve Thomas P. O'Neill Jr. Library çalışanlarına; misafir araştırmacı olduğum STM’de bana danışmanlık yapması için kendisi ile iletişime geçtiğimiz ilk günden buyana maddi-manevi desteğini esirgemeyen, Boston’da bulunduğum sure zarfında her türlü akademik faaliyete katılımım konusunda teşvik eden, babacan tavrı, nezaketi ve hoş sohbeti ile gurbeti benim için kolaylaştıran, akademik kariyer yolculuğumda derin izler bırakan, çalışmama takdim yazısı yazarak beni onurlandıran Boston College School of Theology and Ministry din eğitim ve teoloji profesörü Thomas 14 Din Eğitimi ve Öğretiminde Sosyal Bilim Yaklaşımı GROOME’a teşekkürü borç bilirim. Ayrıca bu araştırmayı başarı ile sonuçlandıracağıma olan inancıyla beni yüreklendiren ve çalışmalarıma dört elle sarılmama vesile olan doktora tez danışmanım Doç Dr. Turgay GÜNDÜZ Beyefendi başta olmak üzere lisanstan yüksek lisans ve doktoraya uzanan uzun öğrencilik serüvenimde bilgi ve birikimlerimden istifade ettiğim, maddimanevi desteklerini esirgmeyen Bursa Uludağ Üniveristesi İlahiyat Fakültesi’ndeki kıymetli hocalarıma teşekkür ederim. Bu çalışmanın hazırlanması sürecinde her daim yanımda olan, stresimi paylaşıp yükümü hafifleten büyüğünden küçüğüne ailemin her bir ferdine; ailemden biri olarak gördüğüm dostum, kardeşim Fatma DENGEŞİK’e uzun ve de yorucu araştırma sürecinde beni yalnız bırakmadıkları için müteşekkirim. Son olarak, eğitim yolculuğum boyunca aldığım her kararı destekleyerek bana güç veren, hayır dualarını esirgemeyen; sabrı ve iyi niyetiyle benim için en güzel örnek olan kıymetli annem Hanım KIZILTAN’a, çalışkanlığı ve dürüstlüğü ile iş ahlakımın oluşmasına katkı sağlayan kıymetli babam Sait KIZILTAN’a maddi-manevi tüm emekleri için minnettarım. Çalışmamın din eğitim alanına katkısı olmasını temenni ediyorum…