Sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda hızlı bir değişim geçiren modern yaşam, bireyleri sayıca daha çok beceriyi yetkinlikle kullanma zorunluluğuyla yüz yüze bırakmıştır. Okuma da toplumsal yaşamda, eğitim ve iş yaşamında sıklıkla gerçekleştirilen bir eylem olması nedeniyle edinilmesi gereken önemli becerilerden biridir. Okuma, birçok sürecin bir arada gerçekleştiği; fiziksel, bilişsel, duyuşsal ve toplumsal boyutları bulunan bir dil becerisidir. Bu boyutlara koşut olarak metnin yapısı, okuma akıcılığı, sözcük bilgisi, okumaya yönelik tutum, okuma sürecinde kullanılan stratejiler vb. okumayı biçimlendiren bileşenler olarak belirginleşir. Dolayısıyla okuma becerisine ve bu becerinin geliştirilmesine yönelik bir kitabın okuma becerisinin kuramsal ve uygulamaya dönük tüm yönlerini içermesi gerekir. Bu bağlamda bu kitap okumanın çok boyutlu yapısına ilişkin bilinç oluşturmak ve bu becerinin kazandırılması sürecinde yapılabileceklere yönelik farkındalık yaratmak amacıyla hazırlandı. Kitap dokuz bölümden oluşmaktadır. Okuma eğitimine ilişkin temel kavramlara odaklanan birinci bölümde metin ve metinsellik, sözlü ve yazılı metin, okuryazarlık ve okuma, okuma kültürü, nitelikli bir okurun özellikleri, okuma amaçları, okumanın diğer becerilerle ilişkisi gibi okuryazarlık ve okuduğunu anlama alanındaki kavramlar üstünde duruldu. İkinci bölümde, okumanın tüm boyutları dikkate alınarak okumanın fiziksel, bilişsel, duyuşsal ve toplumsal öğeleri üstünde duruldu. Üçüncü bölümde okuma modelleri ele alındı. Okumayı açıklamada okuma sürecinin farklı bir değişkeninin odağa alınmış olması, okuma sürecini açıklamaya dönük çok sayıda okuma modelinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Okuma edimindeki odak noktalarından yönelimle bu modeller göz hareketleri modelleri, sözcük tanıma modelleri, sözdizimsel ayrıştırma modelleri ve söylem işleme modelleri olmak üzere dört ulamda tanıtıldı. Yetkin ve yetersiz okuyucular arasındaki ayrımı en belirgin biçimde ortaya koymayı sağlayan önemli bir değişken olması, akıcı okumanın tüm boyutlarıyla ele alınmasını gerektirir. Dördüncü bölümde bu gerekliliğin bir sonucu olarak akıcı okumanın kuramsal temelleri tanıtıldı, bu becerinin öğrencilere kazandırılmasında işe koşulabilecek yöntem ve tekniklere yer verildi. Öte yandan, okuma eğitimi sürecinde ulaşılmak istenen kazanımlar, hedef kitle, eğitim içeriği gibi eğitimin çeşitli bileşenlerine uygun bir strateji izlemek gerekir. Stratejiler, öğretim süreci boyunca uygulanacak yöntem ve teknik seçiminde de yol gösterici bir işlev üstlenir. Stratejilerin belirlenmesi ve kullanılması bilişsel ve üstbilişsel bazı beceriler gerektirir. Beşinci bölümde bilişsel ve üstbilişsel süreçler birbirini tamamlayıcı süreçler olarak ayrı başlıklar altında değerlendirildi. Metne ilişkin tür ve yapı bilgisinin, okuduğunu anlama sürecinin temel bir bileşeni olduğu varsayımıyla altıncı bölümde met in tür ve yapılarının okuduğunu anlamaya etkisi üstünde duruldu. Üst yapı ve büyük yapı düzeyinde metinlerin yapısal nitelikleri ve metin yapılarına göre okuma stratejileri yine bu bölümde ele alındı. Okuduğunu anlamayı etkileyen bileşenleri bütüncül biçimde ortaya koymak amacıyla yedinci bölümde sözcük bilgisi, akıcı okuma, metin yapısı ve metin türü, strateji ve duyuşsal nitelikler olmak üzere okuduğunu anlamayı etkileyen altı bileşen üstünde duruldu. Metin türü ve okuma amacına bağlı olarak okuma biçimlerinin çeşitlenmesi etkili bir okuma için farklı okuma yöntem ve tekniklerinin kullanılmasını gerektirir. Bu gerekliliğin bir sonucu olarak sekizinci bölümde okuma tür, yöntem ve teknikleri üstünde duruldu. Ölçme ve değerlendirme, okuduğunu anlama becerilerinin izlenmesini ve biçimlendirilmesini sağlar. Öğrencilerin alt düzey ve üst düzey okuduğunu anlama becerilerini devindirmek ve geliştirmek için farklı bilişsel düzeylere yönelik değerlendirme görev biçimlerinin işe koşulması gerekir. Okuduğunu anlama becerilerini değerlendirmede kullanılabilecek görev biçimleri ve bunların hangi amaçla kullanılabileceklerine ilişkin kuramsal çerçeve ise dokuzuncu bölümde sunuldu. Alanında yetkin akademisyenler tarafından yazılan bu kitabın okuma eğitimi sürecinde lisans ve lisansüstü öğrenim süreçlerine katkı sağlayacağı, akademik çalışmalara kuramsal açıdan ve uygulama düzeyinde kaynak oluşturacağı düşünülmektedir. Ergün HAMZADAYI