İnsanın yaratılışına eş değer görülen etkili ifade yeteneği dünya yaşamı içinde insanoğluna verilmiş olan en değerli nimetlerin başında gelmektedir. Tarih boyunca bireyler kendilerini daha güzel bir şekilde ifade etmek için sahip oldukları dilin inceliklerini; muhataplarının ifadelerini daha iyi kavrayabilmek için de muhatapdilin özelliklerini anlamaya gayret göstermişlerdir. Bu bilinçle alimler belâgat mucizesi Kur’ân-ı Kerim’i ve onunla ahlaklanan son Peygamber’in (s.a.v.) ifadelerini anlamak, Arap nazım ve nesrinden istifade etmek için yoğun çaba sarf etmişlerdir. Farklı mekân, cinsiyet, kültür vb. özelliklere sahip insanların asırlar boyu söz konusu metinlerden hisselerine düşeni alabilmelerinin en azbir nedeni bu ifadelerin sahip olduğu mümtaz belâgattir. İlmî kaidelerinin tespit ve teyidi belirli bir zaman ve mekanlasınırlandırılmış olan nahiv, sarf ve lügat ilimlerinden farklı bir kategoride değerlendirilen belâgat ilmi, dil ilimlerine kıyasla daha özgür bir içeriğe sahiptir. Dolayısıyla özgün şairler, yaratıcı yazarlar olduğu sürece belâgat ilminin belirli kaideler, terimler ve taksimlerle sınırlandırılması mümkün görülmemektedir. Zaten belâgat ilmine dair eserlere bakıldığında belâgat sanatları için birbirinden farklı tanımların zikredildiği, bir sanatın farklı taksimlerinin yapıldığı, belâgat terimlerinin çokluğu ve iç içe girmesi göze çarpmaktadır. Aynı belâgat şahidinin hem me‘ânî hem beyân hem de bedî‘ bölümlerinde kullanıldığı görülmektedir. Bu durum, böyle bir konuyu tercih etmemizin en önemli nedenlerindendir. Bu değişikliğin diğer ilimlere yansıması da bizi bu konuya yöneltmiştir. Ayrıca “Belâgat İlminde İzâfilik” başlıklı makale dışında bu konu ile ilgili müstakil bir çalışmaya rastlamamamız da izâfilik konusunu seçmemizde etkili olmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde belâgat eserlerinde geçen ve konunun göreceli olduğunu, farklı değerlendirmelere açık olduğunu bildiren kavramlar ele alınıp değerlendirilmiştir. İkinci bölümde belâgat ilminin izâfi olma nedenleri tespit edilmiş ve örneklerle açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise izâfiliğin belâgat ilmindeki yansımaları tanım, terim, taksim ve belâgat şahitleri bağlamında değerlendirilmiştir. Başta bu konuyu çalışmamı öneren ve değerli katkılarıyla bu çalışmanın tamamlanmasına yardımcı olan hocam Prof. Dr. M. Edip Çağmar’a şükranlarımı sunarım. Fikirleriyle çalışmanın sonşeklini almasında önemli katkılarda bulunan Prof. Dr. M. Cevat Ergin, Prof. Dr. Mehmet Bilen, Prof. Dr. Yahya Suzan ve Doç. Dr. Halil Akçay hocalarıma teşekkür ederim. Ayrıca yoğunluklarına rağmen çalışmamı okuyup hataların giderilmesine katkıda bulunan Doç. Dr. Abdulvasıf Eraslan, Dr. Nihat Tarı ve Dr. Üsame Bozkurt hocalarıma teşekkür ederim. Son olarak çalışmam süresince beni sabır ve anlayışla karşılayan eşime ve sevgili çocuklarım Yahya, Cihan ve Berdirhan’a içten teşekkür ediyorum. Ömer YILDIZ BATMAN 2023.