Yapay zekâ (YZ) yeni bir çalışma alanı olmasa da, son araştırmalar ve teknolojik gelişmeler, pazarlama, sağlık, sanayi, e-ticaret, sosyal medya ve eğitim gibi hayatın hemen her alanında yapay zekâyı ön plana çıkarmıştır. Benzer şekilde, konuşma ajanları ve sohbet botları yirmi birinci yüzyılda uzun süredir var olsa da, bu alanda son zamanlarda etkileyici bazı araçlar tanıtılmıştır. Bu yenilikçi araçlardan biri olan ChatGPT, birçok farklı rol üstlenebilmektedir: Soru yanıtlayabilir, insan diline benzer metinler oluşturabilir, kod yazabilir, problemleri veya bulmacaları çözebilir ve önerilerde bulunabilir. Kullanıcılar, tekrarlayan yönlendirmelerle ChatGPT’nin yanıtlarını daha faydalı hale getirmek için ince ayar yapabilirler. ChatGPT’nin üstlenebileceği çok çeşitli roller nedeniyle, bu aracın eğitim alanında da büyük bir potansiyeli bulunmaktadır. Eğitimciler, ders planları hazırlamada, öğretim materyalleri ya da değerlendirme araçları tasarlamada bu aracı destek olarak kullanmaktadır.
Meslektaşım Dr. Çakır ve ben hem İngilizce öğretimi hem de çeviri çalışmalarıyla ilgilendiğimiz için, ChatGPT’nin bu iki alandaki kullanımı hakkında teorik bilgi ve pratik görüşleri bir araya getirmeyi amaçladık. Bu nedenle, ChatGPT üzerine, bu alanlara odaklanan derleme bir eser hazırlamayı planladık. Ayrıca, bu iki alanla ilgili bölümler için sağlam bir temel oluşturmak amacıyla, büyük dil modelleri ve ChatGPT ile ilgili temel konuları ana hatlarıyla ortaya koyabilecek bölümlerle katkı sağlayacak araştırmacıları davet ettik. Eserimizi tematik olarak üç bölüme ayırdık ve toplam on dört bölümden oluşmaktadır.
İlk bölüm, okuyucularımıza büyük dil modelleri, yapay zekâ ve ChatGPT hakkında geniş bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Bu bölüm, büyük dil modellerinin tarihçesine kısa bir özetle başlamakta ve devamında özellikle yönlendirme (prompting) ve etik kullanım konularına odaklanarak ChatGPT’nin temellerini tartışmaktadır. İkinci bölüm, ChatGPT’nin dil öğretiminde nasıl kullanılabileceğini detaylandırmaktadır. Son olarak, üçüncü bölüm ise ChatGPT’nin çeviri çalışmalarında kullanımını ele almaktadır. Özellikle, ChatGPT’nin makine çevirisi aracı olarak kullanımı, çeviri derslerinde pedagojik araç olarak kullanımı ve makine çevirisi çıktılarının ön ve son düzenleme süreçlerindeki kullanımı ile ilgili konulara değinmektedir.
Bu esere katkıda bulunan tüm araştırmacılara teşekkür etmek isteriz; onların yardımı ve desteği olmadan bu pratik rehberin ortaya çıkması mümkün olmazdı. Aşağıda, her bir bölümün odaklandığı konular hakkında daha ayrıntılı bilgi sunulmaktadır. Bölümlerin tamamını keyifle okumanızı dileriz.