Fidanlar, güneş gördükçe ve sulandıkça büyür. Sevgiyle büyüdükçe daha güzelçiçekler açar. Çocuklar da fidanlar gibidir. Özenli bakım sağlandıkça, emek harcandıkçave en önemlisi sevgi ile yoğuruldukça sağlıklı olarak gelişir ve büyür. Ancak bazı durumlar var ki ne kadar bakım sağlasak da yoğun sevgi göstersek de çocuklar olması gerekengelişimi yakalamakta zorlanırlar. İşte bu durumlardan biri de nörogelişimsel yetersizlikolarak tanımlanan otizm spektrum bozukluğudur ve kısaca OSB olarak ifade edilir. OSBerken çocukluk döneminde belirtilerin görülmesiyle fark edilir. Bu belirtiler, çeşitlilikgösterir; ancak, tanı için gerekli olan sosyal etkileşim ve sosyal iletişim yetersizliğininyanı sıra sınırlı yinelenen ilgi ve takıntılı davranışlarla homojenlik oluşur. OSB belirtilerine zihinsel yetersizlik gibi durumların özellikleri de eşlik edebilir. Böylece OSB, hafiftenileri düzeye doğru destek gereksinimleri oluşturarak kendini gösterebilir.Beyin yapısında ve işleyişinde bozukluklara neden olan OSB, dünya ile etkileşimyollarını değiştirerek, beyinde tipik gelişime kıyasla farklı gelişmeleri tetikleyebilir. Ancak bebeklik döneminde, beyin gelişmelere açık olduğu için erken eğitim ile bozukluğunbelirtilerini engellemek ve gelişimin tipik olarak ilerlemesini sağlamak mümkün olabilir.Bununla birlikte OSB’nin henüz gizemi çözülemediği için her yaş döneminde farklı parkurlarda değişik düzeylerde aşılması gereken engeller çıkabilir.Günümüzde,OSB’nin nedenlerine ilişkin tıbbi araştırmalar son hızıyla devam ederken mevcut bilgiler, yaşamınhangi döneminde olursa olsun OSB engelini aşmanın en birincil yolunun eğitim olduğunu göstermektedir çünkü OSB olan bireyler, eğitim yoluyla yetersizliklerinin üstesinden gelebilmek için ileriye doğru gelişim kaydedebilmektedir. Bu nedenle eğitim alanındaki araştırmacılar, eğitimin en etkili ve verimli yolunu bulmaya çalışmaktadırlar. Hergeçen gün sayıca katlanarak artan yaygınlık oranıyla OSB’ye yönelik pek çok uygulamageliştirilmektedir. Bu uygulamalar, temelde ikiye ayrılmaktadır:Odaklanmış ve kapsamlıuygulamalar. Odaklanmış uygulamalar belirli bir süre içinde birkaç becerinin öğretimiiçin kullanılırken; kapsamlı uygulamalar farklı yaş düzeylerine yönelik pek çok becerininöğretimi için uzun soluklu olarak kullanılmaktadır. Kapsamlı uygulamalar, odaklanmışuygulamaları da içine alarak belirli bir teorik temele dayanmakta ve önemli kazanımlarsağlamayı amaçlamaktadır. OSB olan bireylerin eğitiminde özellikle kapsamlı uygulamaların kanıt temelleri konusunda yol gösteren çalışmaları dikkate almak ve alanda çalışanuygulayıcıların konuya ilişin bilgilerini arttırarak uygulama ortamlarına bu bilgileri yansıtmalarını sağlamak derinlemesine değişimlerin oluşmasına imkân verebilir. Bunun içinöncelikle alanda çalışan uygulayıcıların mevcut kapsamlı uygulamaları tanıması, kanıttemellerini sorgulaması, benzerliklerini ve farklılıklarını ayırt etmesi ve çalıştığı bireylerin özellikleri doğrultusunda yararlı olabilecek kapsamlı uygulamaları kullanması gerekmektedir. Ülkemizde menşei farklı olsa da yüksek düzey uygulamalar olarak tanınankapsamlı uygulamaların sınırlı kullanımı görülmektedir. Bu uygulamaların yaygın kullanımının sağlanması ve kanıt temelleri oluşan farklı kapsamlı uygulamaların ülkemize kazandırılmasının yanı sıra kendi kültürümüz özelinde yeni kapsamlı uygulamaların geliştirilmesi özellikle cumhuriyetimizin ikinci yüzyılındaOSB olan bireylerin ve ailelerinin yaşam kalitesini arttırması açısından çok kıymetli bir hizmet olacaktır. Kitabınızın çıkış noktalarından biri de uzmanlara ve araştırmacılara bu konuda esin kaynağı oluşturmaktır.Tüm yazarlarla birlikte kaleme aldığımız kitabınız; bilimin ışığında araştırma ve uygulamaivarasındaki köprüyü kurmak üzere, OSB olan bireylerin ve ailelerinin yaşamlarına dokunarak geniş çapta değişimler yaratmayı amaçlayan kapsamlı uygulama örneklerini ele almaktadır. Yoğun bir çalışmanın ürünü olan kitabınız altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, otizm spektrum bozukluğuna ilişkin genel bilgiler sunulmakta ve eğitim uygulamaları konusu ele alınmaktadır. Eğitim uygulamaları olarak kanıt temelli uygulamaların ardından odaklanmış uygulamalara ilişkin bilgiler sunulmakta ve kapsamlı uygulamalara odaklanarak önemli ayrıntılar paylaşılmaktadır. Kitabınızın sonraki bölümlerinde ise hem Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) hem de farklı ülkelerde kullanılan ve kökenleri en eskiden yeniye davranışsal olan ve olmayan kapsamlı uygulama örneklerine; genel bakış, uygulama süreci, kapsayıcı eğitim, aile ve personel eğitimi, sunulan hizmetler, teknoloji kullanımı, ülkemizde modele ilişkin uygulamaların yanı sıra konuya ilişkin araştırmalar detaylıca ele alınmakta ve sunulan bilgilerden sonuçlar çıkarılarak önerilerde bulunulmaktadır. İkinci bölümde, uygulamalı davranış analizine (UDA) dayalı evde ya da klinikte, üçüncü bölümde okulda ve dördüncü bölümde kapsayıcı eğitim ortamında yürütülen üçer farklı kapsamlı uygulama örneği ele alınmaktadır. Beşinci bölümde ise gelişimsel ve ilişki temelli üç farklı kapsamlı uygulama örneğine yer verilmektedir. Son olarak altıncı bölümde, UDA ve gelişimsel ilişki temelli sınıfına yerleştirilemeyen ama en eski kapsamlı uygulamalardan olup ABD’de yaygın kullanımı olan bir başka kapsamlı uygulama üzerine odaklanılmaktadır. Kitabınızdaki kapsamlı uygulama örnekleri, Odom ve arkadaşlarının (2010) çalışmasında belirlediği, yüksek ve orta düzey uygulamalardan seçilmesinin yanı sıra özellikle ülkemizde kullanımı olan ya da olmayan ama kullanılmasının yararlı olabileceği düşünülen kapsamlı uygulamalar arasından seçilmiştir. Kitabınızda ele alınan kapsamlı uygulamaların bir kısmı (Örn., Erken Başlangıç Denver Modeli(Early Start Denver Model [ESDM]) için alanyazında tanınırlığının daha fazla olması ve kullanılması nedeniyle, açılımından ziyade marka özelliği sağlayan kısaltmasının kullanılması tercih edilmiştir.Kitaba ilişkin kısa bir tanıtımın ardından yollarımız bir şekilde kesişmiş karşılıklı katkılarda bulunduğumuz güzel insanlara teşekkürü bir borç bilirim. Üniversite yıllarından itibaren OSB konusuna merak şalmış ve mesleki kariyerini bu konu üzerine inşaa etmiş bir bilim insanı olarak öncelikle bu yolda ilerlememi sağlayan gerek bireysel gerek grup eğitimi verdiğim ya da danışmanlık yaptığım OSB olan çocuklara ve ailelerine çok teşekkür ederim. Kitabın yazılma fikrinin filizlenmesine vesile olan ve kitabın adını oluşturan doktora dersimde gerekliliği öne çıkararak kitabın hazırlanması için beni yüreklendiren, heyecanlandıran ve destekleyen tüm öğrencilerime çok teşekkür ederim. Kitap kapsamlı uygulamalara ilişkin yayınları, çalışmaları ve/veya deneyimleri olan geniş bir yazar ekibi tarafından hazırlanmıştır. Yazar ekibinde yer almayı kabul ederek bölümlerin yazılmasında ve düzenlenmesinde emeklerini esirgemeyen her bir yazara çok teşekkür ederim. Ayrıca Anı Yayıncılık olarak kitabın düzenlenmesinden basımına kadar olan süreçte katkı sunan Sayın Özer Daşcan’a ve ekibine emekleri için teşekkürlerimi sunarım.vCumhuriyetimizin yüzüncü yılında yazarlarımızla birlikte böyle bir kitabı hazırlamak benim için büyük bir mutluluk kaynağıdır. Bilimin ışığında üretken ve nitelikli işler çıkarmamızın yolunu açan başta Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere bize emek harcayan değerli büyüklerimize ve koşulsuz sevgilerini ve desteklerini her zaman fazlasıyla veren ailelerimize minnettarız. Kitabın hazırlanması sürecinde uzun ve yoğun çalışmam nedeniyle yeterince zaman ayıramadığım ama bunu anlayışla karşılayarak ilgilerini, sevgilerini ve desteklerini her zaman hissettiren eşim Arda, kızım Ecrin ve oğlum Atahan’a sonsuz teşekkür ederim. İyi ki varsınız…