XIII. yüzyıl tarihçisi Minhâcü’d-dîn Sirâc el-Cûzcânî’nin Tabakât-ı Nâsırî adlı eseri, Moğol istilasına ilişkin verdiği bilgiler sebebiyle Ortaçağ tarihi araştırmaları için müstesna ve önemli bir yere sahiptir. Minhâc-ı Sirâc, Moğol istilasına maruz kalan bazı kentlerde bulunduğundan istilanın bizzat görgü tanığıdır. Eserini, gördüğü ve güvenilir kişilerden duyduğunu bildirdiği olayları kaydederek meydana getirmiştir. M. F. Köprülü, bu eserin kıymetini “…Tabakât-ı Nâsırî’nin Moğol devri ile uğraşan bir tarihçi için, birinci derecede mühim bir kaynak olduğunu söylemek hiç de yanlış değildir…” sözüyle vurgulamaktadır.Çalışmamızın Giriş kısmında ayrıntısını vereceğimiz gibi, Tabakât-ı Nâsırî’nin daha önce yapılan tercümeleri mevcuttur. Eserin Hindistan’la ilgili XI. ve XVII ila XXIII. tabakaları ilk defa W. Nassau Lees, Khadim Hosain ve ‘Abd al-Hai tarafından yayımlanmıştır. Eserin Moğollarla ilgili XXIII. tabakası Siyâsetü’l-Emsâr fî Tecribeti’l-A‘sâr der Târih-i Âl-i Çengiz adıyla 1890 tarihinde Bombay’da neşredilmiştir. Eserin en çok kullanılan versiyonu, H. G. Raverty’nin yaptığı İngilizce tam tercümesidir. Cûzcânî’nin eserinin tam Farsça baskısı, açıklayıcı notlarla birlikte ‘Abdu’l-hayy Habîbî tarafından gerçekleştirilmiştir. Tabakât-ı Nâsırî’nin Henry Miers Elliot-John Dowson’ın yayımladığı, Hindistan ile ilgili kısımlarının çevrildiği İngilizce bir tercümesi de vardır. Eserin Gazneliler, Selçuklular, Atabeglikler ve Hârezmşâhlar ile ilgili bölümleri, Doç. Dr. Erkan Göksu tarafından tercüme edilerek Türk Tarih Kurumu Yayınları arasında neşredilmiştir.12 • Tabakât-ı NâsırîEserin Moğol istilasının anlatıldığı XXIII. tabakası ise tarafımdan çevrilip gerekli notlar ilave edilerek elinizdeki eser meydana getirilmiştir. Tercüme hazırlanırken ‘Abdu’l-hayy Habîbî’nin (Kâbil 1342-1343) çalışması, Nassau Lees tarafından yapılan 1864 Calcutta neşri, Raverty tercümesi (1881) ve Siyâsetü’l-Emsâr fî Tecribeti’l-A‘sâr der Târih-i Âl-i Çengiz isimli baskı, karşılaştırmalı olarak kullanılmıştır. Bu nüshalardaki farklılıklar, eserimizin ikinci kısmında verilen Farsça metinde ayrıntılı biçimde gösterilmiştir. İkinci bölümdeki Farsça metin meydana getirilirken ‘Abdu’l-hayy Habîbî’nin eserinden yararlanılmıştır.Bu kısa Önsöz’ümü, kitabın hazırlanmasında emeği geçenleri anarak bitirmek isterim: Elindeki dokümanları göndererek çalışmaya katkı sağlayan Doç. Dr. Erkan Göksu’ya, kitabın tercüme kısmını okuyarak anlatımın iyileşmesine yardımcı olan Doç. Dr. Dursun Köse ve Nazife Gövce’ye çok teşekkür ederim.