Türkiye'de Sosyolojinin Gelişimi ve Eğilimleri

Bu çalışma, “Türkiye’de Sosyolojinin Gelişmesinde Dergiciliğin Yeri ve Önemi: İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi” başlıklı doktora tezimden oluşmuştur. Tezimin birinci kısmı, “Osmanlıdan Cumhuriyete Fikir Dergiciliği ve Sosyolojiye Etkileri” başlığı ile Anı Yayıncılık tarafından basılmıştı. Bu metnimde Batıcılaşma siyasetinin bir aracı olarak Türkiye’de sosyoloji ve dergiciliğin tarihsel gelişimi ele alınmıştı. Elinizdeki çalışma ise, Türkiye’de sosyolojinin gelişimi ve eğilimlerinin -en azından bir bölümüylesaptanması amacıyla “İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi” üzerinde yürütülen monografik bir analizin ürünüdür.Türkiye’de sosyoloji kendi tarihine yeterince ilgi göstermediği, bu bakımdan Türk sosyolojisinin özellikleri ve eğilimlerinin tam olarak tespit edilemediği önemli bir saptama olarak bugünde güncelliğini korumaktadır. Günümüzde Türk toplumunun yaşadığı sorunların bir kısmı 19. yüzyıldan aktarılan sorunlardır. Bugünde bu sorunların hâlâ çözümlenememiş olması, Türk sosyolojisinin önemli bir zaafı olarak nitelenebilir. Bu noktada, Türk sosyolojisi kendi özeleştirisini yapmak zorundadır.Türk toplumunun sorunları, ancak kendi gerçekliğinden hareket eden ve kendi toplum çıkarlarını savunan bir sosyoloji ile çözümlenebilir. Türkiye’de sosyoloji bugün itibariyle bazı gelişmeler kaydetse de bunu yeterli görmek mümkün değildir. Hâlbuki Türkiye’de sosyoloji uzun bir geçmişe sahiptir. Bu süreçte dergiler sosyolojik bir malzeme olarak önemli rol oynamıştır. Türk sosyolojisi bu malzemeleri yeterince değerlendirebildiğinde bazı boşluklar daha rahat doldurulabilecektir. Bu kaynaklardan biri de İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi’dir. Sosyoloji Dergisi Türkiye’de sosyolojinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Sosyoloji alanında Türkiye’de yayınlanan en eski ve en köklü dergidir. Sosyoloji Dergisi kesintilere uğramakla birlikte Türkiye’de sosyolojinin gelişme özellikleri ve eğilimlerinin saptanmasında önemli bir yere sahiptir. Derginin akademik bir çalışmaya malzeme yapılması, tozlu raflardan indirilip sosyoloji okuyucusuyla yeniden buluşturulması, tartışmaya açılması sosyoloji tarihimiz bakımından önem arz etmektedir.